جایگاه و موقعیت جنبش دانشجویی پیش از شروع سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲

بازگشایی حضوری دانشگاه و شروع اعتراضات میدانی دانشجویان:

سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ در شرایطی آغاز می‌شود که پیش از این، از اسفند ۱۳۹۸ تا اوایل سال جدید، دانشگاه‌ها به دلیل و یا بهتر است بگوییم به بهانه کرونا تعطیل شدند. حالا و همزمان با پایان یافتن دوره دوساله تعطیلی دانشگاه‌های سراسر کشور (به استثنای دانشگاه‌های علوم پزشکی که در دوران کرونا هم کاملا تعطیل نشدند) و همزمان با حضوری شدن دانشگاه‌ها، اعتراضات باشکوهی علیه فضای سرکوب و حمله حراست (حراست بازوی سرکوب) به دانشجویان معترض در دانشگاه علم و صنعت و علامه تهران انجام شدند، همچنین ده‌ها دانشگاه علوم پزشکی کشور در اعتراض نسبت به مسائل و مشکلاتی از قبیل عدم پرداخت دستمرد و حقوق اقتصادی و منزلت انسانی دانشجویان، تجمعات اعتراضی برگزار کردند. در دانشگاه شریف هم دانشجویان نسبت به مسائل صنفی و وضع بد سلف سرویس تجمع اعتراضی برگزار کردند.

اعتراضات ذکر شده تنها بخش کوچکی از نارضایتی و آتش زیر خاکستر جنبش دانشجویی بودند. دانشجویان در بستر بزرگتری به اسم خیابان و جامعه از جمله معترضین در فاجعه متروپل، اعتراضات علیه حجاب اجباری تحت عنوان حجاب بی حجاب و همینطور اعتراض علیه بی آبی در شهرهای مختلف کشور، فعالانه دوشادوش سایر بخش‌های جامعه حاضر بودند.

واکنش حکومت به پیشروی اعتراضات، سرکوب عریان، جامعه چه واکنشی داشت؟

در فضایی که ذکر شد، حکومت نیز عریان‌تر از هر زمان دیگری شمشیر را رو به مردم از رو بست. بدون هیچ ملاحظه‌ای نسبت به نحوه فعالیت فعالین، از معلم گرفته تا بازنشسته و فعالین جنبش انقلابی زنان و دانشجویان و کارگران فعال را با خصمانه‌ترین اتهامات ممکن بازداشت کرد؛ ماه‌ها در انفرادی و بازداشت موقت و تحت شکنجه‌های روانی نگاه داشت و از این طریق بار دیگر اثبات کرد که هر حق‌طلبی را تنها با سرکوب پاسخ خواهد داد.

در این فضا اما جنبش‌های اعتراضی نه تنها مرعوب نشدند، بلکه نسبت به همین بازداشت‌های ظالمانه اعتراض کردند. بازنشتگان، معلمان، کارگران، دانشجویان و زنان با پشتوانه اجتماعی در تمام جامعه، همگام با پیشبرد اعتراضات تا جایی که مقدور و ممکن بود؛ شروع به اعتراض نسبت به این احکام ظالمانه کردند. برخورد با فعالین مختلف با برگزاری طوفان توییتری و صدور بیانیه رو به مجامع بین‌المللی پاسخ گرفت و هر روزه توجه صدها هزار نفر به فعالین در بند جلب شد، تا تحت این فشار و البته ایستادگی شجاعانه فعالین، حکومت نتواند سناریوهای دروغین خود را به خورد جامعه بدهد.

کابوسی که به زودی به واقعیت تبدیل خواهد شد، نسل جدید جوانان راهی دانشگاه می‌شوند:

جوانانی در حال ورود به دانشگاه هستند که سنین ابتدایی بلوغ سیاسی خود را با دی۹۶ و آبان۹۸ شروع کردند. جوانانی که نهادهای امنیتی در هر اعتراض خیابانی که برگزار می‌شود، برای سرکوب اعتراضات باید برابر آنها چوب و چماق بلند کند. جوانانی که با فرهنگ اعتراض نسبت به وضع موجود چشم به این جهان باز کرده‌اند و آنچه که از کودکی‌شان هم به یاد می‌آورند، اعتراضات۸۸ است و نام افرادی چون ندا آقا سلطان و فرزاد کمانگر و … . حالا این نسل پر جنب و جوش سیاسی وارد دانشگاه‌ها شده و مطلقا هیچ اهمیتی نمی‌دهد که مثلا موازین اخلاقی و فرهنگی دستگاه حاکم حکم کرده که زن و مرد در کلاس درس نباید کنار یکدیگر بنشینند؛ الگوی رفتار اجتماعی و سیاسی این نسل این است که اگر فلان حق دانشجویی‌اش ضایع شد، باید مانند پدر و مادر معلم، پزشک، کارگر، پرستار و کارمندش اعتصاب کند و کلاس درس را به تعطیلی بکشاند تا بگوید که: حق گرفتنی است

دید مثبت جامعه و جنبش‌های اعتراضی نسبت به دانشجویان پیشرو:

در تاریخ سیاسی ایران و باتوجه به نقش همیشگی دانشجویان در مبارزه علیه فقر و ستم، یک دید مثبت به فعالین دانشجو و در کل جنبش دانشجویی وجود دارد. القابی نظیر پیشرو، آزادی‌خواه، حق‌طلب و برابری‌خواه همواره پشتبند کلمه “دانشجو” بوده‌اند و این فرصتی مناسب برای دانشجویان است تا با استفاده از این دید مثبت، ارتباطات موثری را با بدنه جامعه و به خصوص بدنه معترض جامعه برقرار کنند. 

دانشجویان همچنین می‌توانند این دید مثبت را با حضور و همراهی سایر جنبش‌های اعتراضی، به حد اعلی رسانده و فرصت تقویت و افزایش میزان رادیکالیسم سایر جنبش‌های اعتراضی را نیز، از همین طریق دارند. البته در این بین می‌توان از تجارب سایر فعالین در جنبش‌های کارگری، بازنشستگان و جنبش انقلابی زنان نیز بهره جست و نهادی مستقل و سراسری رو به دانشگاه‌های کل کشور تاسیس کرد که فعالانه مشغول سازماندهی دانشجویان باشد.

تشکیلات و گروه‌های معترض دانشجویی با هدف همبستگی سراسری دانشجویان ایران:

تنها اقداماتی می‌توانند موثر باشند که دو مشخصه اساسی را که در ادامه نام می‌بریم، دارا باشند؛ اولی یک هسته ساختارمند و منضبط و دومی توانایی تحت تاثیر قرار دادن طیف وسیعی از افراد. با تکیه بر همین الگو، ما دانشجویان پیشرو نیز معتقدیم که برای توفیق در ایجاد تغییر در جامعه، باید بتوانیم یک ساختار سیاسی قدرتمند، اما متکثر و اجتماعی مبتنی بر اعتماد طیف وسیعی از دانشجویان در سراسر کشور را به وجود بیاوریم.

بدیهی است که شرایط سرکوب در دانشگاه‌ها، اجازه فعالیت کاملا علنی به نام دانشجویان پیشرو را ناممکن کرده، اما ما طی سال‌های فعالیت خود، اثبات کردیم که می‌شود ساختارمند و مستقل از حکومت بود و تاثیر اجتماعی هم گذاشت. حالا زمان آن رسیده که این قبیل اقدامات، در سطح تمام دانشگاه‌های کشور گسترش پیدا کند و گروه‌های معترض دانشجویی را تحت هر نامی که ممکن است به وجود بیاوریم. 

فراخوان ما رو به هر دانشجوی معترضی که می‌خواهد ایجاد تغییر کند، از نظر سیاسی، اجتماعی یا اقتصادی از وضع موجود بیزار است و می‌خواهد به آن خاتمه بدهد، این است که گروهی از دانشجویان را حول اقدامات و خواسته‌های واقعا موجود در جامعه سازمان بدهد و مجری سیاست‌های کلی دانشجویان پیشرو در دانشگاه خود باشد. 

همه‌ی دانشجویان معترض و رادیکال باید بدانند که در پیمودن این راه تنها نیستند و قطعا در این مسیر، ما نیز از نفوذ اجتماعی و سیاسی خود و البته تجربیات خود استفاده خواهیم کرد تا پیمودن راه پرفراز و نشیب مبارزه را کمی هم که شده، ساده سازیم.

اقدامات سیاسی و سازماندهی برای سال تحصیلی پیش رو، جنبش دانشجویی به مثابه یک تن واحد:

وضعیت دانشجویان و جنبش دانشجویی به شکلی نیست که با تحقق یک یا دو مطالبه مشخص، بتوانیم بگوییم که به هدف رسیده‌ایم. هیچ مطالبه‌ای هم مورد استقبال مسئولین دانشگاه‌ها قرار نمی‌گیرد؛ چرا که اساسا عموم خواسته‌های دانشجویان از مسائل صنفی و رفاهی گرفته تا مسائل اجتماعی و سیاسی، در تضاد کامل با منافع و خواسته‌های مسئولین دانشگاه است.

از همین رو، برای گرفتن حقمان، تنها راه این است که خود آن مطالبات و خواسته‌ها را به سردر جنبش دانشجویی بچسبانیم و اعلام کنیم تا زمانی که تمام این خواسته‌ها محقق نشوند، از هر ابزار ممکن برای اعتراض نسبت به وضع موجود استفاده می‌کنیم. چه اعتصاب سراسری و حاضر نشدن در کلاس‌های درس و دانشگاه باشد، چه برگزاری تجمع اعتراضی.

این خواسته‌ها عبارت‌اند از:

– امکان ایجاد قانونی تشکل‌های سیاسی مستقل از حکومت در دانشگاه‌ها، تامین امنیت اعضای این تشکل‌ها و قائل شدن حق نقد و اعتراض نسبت به هر پدیده‌ای که مورد نقد ما باشد.

– تحصیلات باید در تمام مقاطع رایگان و باکیفیت باشد، دانشگاه‌های کشور باید مطابق با امکانات روز دنیا نوسازی و بهسازی شوند. خوابگاه‌های دانشجویی باید تبدیل به محیط‌هایی شاد و آرام شوند.

– آزادی تمام دانشجویان و اساتید جرائم سیاسی در بند، بازگشت به تحصیل تمام دانشجویان و اساتید اخراجی به دلایل امنیتی و همچنین رفع هرگونه آزمون ایدئولوژیک در دانشگاه‌ها (بخصوص دانشگاه معلمان و برای دانشجو معلمان) چه برای ثبت نام دانشجویان و چه استخدام اساتید و کارکنان

– حذف و یا اختیاری اعلام کردن هرگونه محتوای بی‌ربط به رشته‌های تحصیلی؛ محتوای کتاب‌های درسی و واحد‌های درسی تنها توسط اساتید و کارشناسان آن حوزه مشخص باید تعیین شود.

– امکان برگزاری اجتماعات علمی و غیرعلمی، دورهمی‌ها و فعالیت‌های غیردرسی در دانشگاه‌ها توسط نهادهای کاملا دانشجویی در محیط دانشگاه

– تخصیص بودجه برابر به نهادهای سیاسی و اجتماعی حاضر در دانشگاه‌ها. قطع اختیارات بسیج، دانشجویان عدالتخواه و ارگان‌های وابسته حکومتی که سعی در سرکوب جنبش مستقل دانشجویی دارند.

– الغای کامل هرگونه تبعیض قومیتی، جنسیتی، عقیدتی، ملیتی و … در دانشگاه‌ها؛ وضعیت دانشجویان با هر گرایش جنسی باید به سطح عالی بهبود یابد و هرگونه اقدام به این قبیل تبعیض‌ها جرم‌‌انگاری شود. حجاب اجباری باید لغو شود و پوشش اختیاری جایگزین آن گردد.

دانشجویان پیشرو دانشگاه اصفهان