کودکان کار و خیابان…! (2)

فرشید یاسائی

ادامه از متن قبلی… تخصیص بخشی از بودجه‌ مساجد و هیئت‌های مذهبی – تبلیغاتی به امور خیریه و اجتماعی به جای صرف هزینه‌های سنگین برای ساخت و بازسازی مداوم مساجد…ضرورت دارد ! همکاری با نهادهای مدنی و خیریه‌ها برای افزایش تأثیرگذاری در حل مشکلات کودکان کار، لازمه اش ایجاد فرهنگ‌ سازی میان مردم تا نقش تشکلهای مردم نهاد در مسائل اجتماعی پررنگ ‌تر شود. استراتژی فشار اقتصادی و بین‌المللی برای وادار کردن حکومت ایران برای رسیدگی به رفاه عمومی مهم است! یکی از انتقادات رایج این است که بخش قابل ملاحظه ای از بودجه‌های دولتی صرف امور مذهبی- تبلیغاتی و تشکل‌های خاص می‌شود، در حالی که بخش‌های رفاهی مانند آموزش، بهداشت و حمایت از کودکان کار و بی سرپرست ، سهم بسیار ناچیزی دارند. کاهش این بودجه‌ها و هدایت آن‌ها به مسائل اجتماعی می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. سازمان‌های حقوق بشری و رسانه‌های بین‌المللی می‌توانند نقش مهمی در آگاه‌سازی افکار عمومی جهانی و تحت فشار قرار دادن حکومت ایران برای رسیدگی به کودکان کار… داشته باشند. تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی اگر به درستی هدایت شوند، می‌توانند باعث تغییر اولویت‌های بودجه‌ای شوند، اما مشکل اینجاست که تحریم‌ها اغلب فشار بیشتری بر مردم عادی وارد می‌کنند تا بر ساختار حکومتی و این مهم باید تغییر کند و حکومت و دستگاههای عظیم و طویل نظامی – تبلیغاتی حکومت مورد تحریم قرار گیرد!

افزایش آگاهی عمومی از طریق رسانه‌ها، گزارش‌های تحقیقی و افشاگری درباره سوءمدیریت بودجه، می‌تواند حکومت را مجبور به پاسخگویی کند. در داخل کشور، به دلیل محدودیت‌های شدید رسانه‌ای، این کار دشوار است، اما رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی می‌توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند. در کنار فشارهای خارجی، مهم است که جنبش‌های اجتماعی، فعالان مدنی و حتی گروه‌های مذهبی داخل کشور نیز بر عدالت اجتماعی و قضائی تأکید کنند و از حکومت بخواهند که به جای اولویت دادن به نهادهای غیرضروری، مستقیماً به مشکلات مردم رسیدگی کنند. البته حکومت ایران تجربه‌ی دور زدن تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی را دارد و ممکن است حتی با کاهش بودجه‌های خاص، باز هم اولویت‌هایش تغییر نکند. کاهش بودجه نهادهای مذهبی ممکن است با مقاومت شدید جریان‌های سنتی مواجه شود. فشارهای بین‌المللی ممکن است به بهانه‌ی “دخالت خارجی” مورد سوءاستفاده تبلیغاتی حکومت قرار گیرد. با شفاف سازی و گزارش و مستندات در مورد کودکان کار ، بی سرپرست و فراری… به جهانیان و آگاهی دادن به سازمان ملل در این مورد و شفاف‌سازی درباره وضعیت کودکان کار و بی‌سرپرست در ایران و ارائه این گزارش‌ها به نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل، یونیسف و سازمان‌های حقوق بشری می‌تواند تأثیرگذار باشد.

برای پیشبرد این امر مهم چند روش وجود دارد: جمع‌آوری آمار دقیق از تعداد کودکان کار، کودکان بی سرپرست ، کودکان خیابانی….شرایط زندگی آن‌ها و عوامل تأثیرگذار (فقر، مهاجرت، بی‌سرپرستی و غیره…) بسیار مهم است! تهیه گزارش‌های تحقیقی با استناد به منابع معتبر، شامل تصاویر، ویدئوها و شهادت‌های مردمی. استفاده از مستندسازی میدانی برای نشان دادن شرایط واقعی این کودکان. ارسال این گزارش‌ها به یونیسف، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل و نهادهای مرتبط با حقوق کودک. ارتباط با سازمان‌های حقوق بشری مانند دیده‌بان حقوق بشر برای جلب توجه جهانی. تلاش برای تحت فشار قرار دادن حکومت ایران از طریق مکانیسم‌های بین‌المللی. انتشار مستندات در رسانه‌های بین‌المللی شبکه‌های فارسی‌زبان. راه‌اندازی کمپین‌های آگاهی‌بخش در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌های مرتبط مثل: کودکان- کار. حقوق- کودک (StopChildLabor)
همکاری با سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری.
استفاده از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی.
تولید محتوا به زبان‌های مختلف برای جلب حمایت جهانی.
افزایش فشار بر نهادهای داخلی:
درخواست از دولت برای ارائه گزارش شفاف درباره تخصیص بودجه‌های اجتماعی.
مطالبه‌گری از نمایندگان مجلس و مسئولان برای اتخاذ سیاست‌های حمایتی.
حمایت از نهادهای مردمی و خیریه‌هایی که در این زمینه فعالیت دارند.
ایجاد ارتباط میان فعالان داخلی و خارجی.
همکاری با خبرنگاران و فعالان اجتماعی برای تهیه گزارش‌های دقیق.
ایجاد پل ارتباطی میان فعالان حقوق بشر در ایران و سازمان‌های بین‌المللی.
تأسیس پلتفرم‌های مستقل برای اطلاع‌رسانی و انتشار مستندات.

نتیجه: با ترکیب این اقدامات، می‌توان توجه جهانی را به وضعیت کودکان کار در ایران جلب کرد و فشار بیشتری برای بهبود وضعیت آن‌ها وارد آورد. این موضوعات مهم و حساس مربوط می‌شود که در دنیای امروز به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه و حتی در برخی جوامع پیشرفته، چالش‌های جدی ایجاد کرده است. این مسائل تأثیرات عمیق و منفی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کودکان دارند و حقوق پایه‌ای آنها را زیر سوال می‌برند. کودکان، آسیب‌پذیرترین قشر هر جامعه‌ای هستند که باید مورد حمایت ویژه قرار گیرند. اما متأسفانه، در بسیاری از نقاط جهان، کودکان با مشکلات متعددی همچون کار اجباری، ازدواج زودهنگام، سربازگیری اجباری و خشونت‌های جسمی، جنسی و روانی مواجه‌اند. در سطح جهان، بیش از ۱۶۰ میلیون کودک مشغول به کار هستند که بسیاری از آن‌ها در کشورهای آفریقایی و آسیای جنوبی زندگی می‌کنند. سازمان‌های بین‌المللی مانند یونیسف ( متاسفانه یونیسف در ایران با چالش های زیادی روبروست…! ) و سازمان بین‌المللی کار (ILO) در تلاش برای کاهش کار کودکان و جایگزینی آن با آموزش هستند.

کودک‌همسری یکی از معضلات حقوق بشری است که به ازدواج افراد زیر سن قانونی اشاره دارد. این پدیده در بسیاری از کشورها، به ویژه در مناطق روستایی و محروم، همچنان رواج دارد. در ایران، سن قانونی ازدواج برای دختران ۱۳ سال ( پیشنهاد: برای دختران و پسران 26 سال باشد!) و برای پسران ۱۵ سال است، اما با اجازه دادگاه، ازدواج در سنین پایین‌تر نیز امکان‌پذیر است. طبق آمارها، هر ساله هزاران دختر زیر ۱۸ سال به ازدواج اجباری تن می‌دهند که پیامدهای منفی مانند ترک تحصیل، بارداری زودهنگام و خشونت خانگی را به همراه دارد. در جهان، کشورهایی مانند هند، بنگلادش، افغانستان، نیجریه و سودان جنوبی بیشترین میزان کودک‌همسری را دارند. تلاش‌های جهانی برای مبارزه با این پدیده از طریق تصویب قوانین حمایتی و افزایش آگاهی اجتماعی همچنان ادامه دارد. کودکان سرباز به کودکانی گفته می‌شود که در درگیری‌های مسلحانه شرکت داده می‌شوند. این کودکان به عنوان جنگجو، جاسوس، پیام‌رسان یا بردگان جنسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ایران به طور رسمی از کودکان سرباز استفاده نمی‌کند، اما گزارش‌هایی درباره حضور برخی نوجوانان در گروه‌های شبه‌نظامی منتشر شده است. در برخی از کشورهای آفریقایی و خاورمیانه مانند سودان جنوبی، سومالی، سوریه و یمن، هزاران کودک به اجبار در جنگ‌های داخلی شرکت داده می‌شوند. این کودکان اغلب ربوده شده یا به دلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی ناچار به پیوستن به گروه‌های مسلح می‌شوند.

کودک‌ ستیزی به اعمال خشونت فیزیکی، روانی یا جنسی علیه کودکان اشاره دارد که می‌تواند در محیط خانواده، مدارس، جوامع و حتی در فضای مجازی رخ دهد. در ایران، موارد کودک‌آزاری و قتل کودکان در برخی موارد گزارش شده که موجب خشم عمومی شده است. نبود قوانین حمایتی کافی و عدم اجرای دقیق آن‌ها از جمله مشکلات اصلی در این زمینه محسوب می‌شود. در سطح جهانی، میلیون‌ها کودک قربانی خشونت‌های خانگی، سوءاستفاده جنسی و آزارهای آنلاین می‌شوند. سازمان‌های مدافع حقوق کودک همچون یونیسف، تلاش دارند با اجرای کمپین‌های آگاهی‌بخش و ایجاد پناهگاه‌های حمایتی، این معضل را کاهش دهند. یکی از تلخ ‌ترین جنبه‌های آسیب به کودکان، سوءاستفاده جنسی و خشونت فیزیکی علیه آن‌ها است. بسیاری از این کودکان به دلیل ترس از انتقام، فشار اجتماعی و یا ناآگاهی، قادر به گزارش این موارد نیستند. در ایران، کودکانی که مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند، معمولاً در خانواده‌های نا به ‌سامان، محیط‌ های فقیرنشین یا مراکز نگهداری غیرقانونی زندگی می‌کنند. برخی پرونده‌های جنجالی مانند قتل و آزار کودکان در سال‌های اخیر، ضرورت اصلاح قوانین و افزایش حمایت‌های اجتماعی را نشان داده است. در جهان، قاچاق کودکان برای بهره‌کشی جنسی و کار اجباری یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های حقوق بشری محسوب می‌شود. بسیاری از کودکان در مناطق جنگی یا بحران‌زده به دام باندهای قاچاق انسان می‌افتند.

نتیجه‌گیری و راهکارها : برای مقابله با این معضلات، نیاز به همکاری دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و جامعه مدنی وجود دارد. اصلاح و اجرای قوانین حمایتی برای جلوگیری از کودک‌همسری، کار کودکان و سوءاستفاده از آن‌ها. بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده‌ها تا نیازی به کار کودکان یا ازدواج زودهنگام نباشد. اگرچه چالش‌های پیش روی کودکان گسترده و پیچیده هستند، اما با اقدامات مناسب می‌توان آینده‌ای بهتر برای آنان رقم زد. کودکان آینده‌سازان جامعه هستند و هرگونه کوتاهی در حمایت از آنان، تأثیرات جبران‌ناپذیری بر کل جامعه خواهد داشت. کودکان کار، کودک‌همسری، کودکان سرباز و کودک‌ستیزی… از جمله مسائلی هستند که در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، هنوز یک چالش جدی به شمار می‌روند. این مشکلات نه تنها حقوق ابتدایی کودکان را نقض می‌کنند، بلکه آثار مخربی بر رشد جسمانی، روانی و اجتماعی آن‌ها دارند. در خاتمه بهتر دیدیم در مورد ختنه دختران و کودکان سخنی رانده شود که به موضوع ما ربط دارد. ختنه کردن دختران که به آن آزار جنسی زنان یا ختنه زنان (Female Genital Mutilation – FGM) نیز گفته می‌شود، عملی بسیار آسیب ‌زننده و غیرقانونی در بسیاری از کشورها است. این عمل معمولاً در برخی جوامع یا فرهنگ‌ها به دلایل مذهبی، فرهنگی یا اجتماعی انجام می‌شود و برخلاف ختنه پسران که معمولاً به دلایل پزشکی یا مذهبی انجام می‌گیرد، ختنه زنان بدون هیچ دلیل پزشکی و به‌طور عمدی برای تغییر و آسیب به ساختارهای تناسلی زنان است. ختنه زنان شامل هر نوع عمل آسیب ‌زای تناسلی است که هدف آن تغییر یا آسیب رساندن به بخش‌هایی از آلت تناسلی زنانه، از جمله برداشتن بخش‌هایی از کلیتوریس، لب‌های داخلی یا خارجی دستگاه تناسلی است. این عمل هیچ‌گونه فواید پزشکی ندارد و در بسیاری از کشورها به شدت محکوم شده و به‌عنوان نقض حقوق بشر شناخته می‌شود.

دلایل مختلفی برای این عمل وجود دارد که اغلب به سنت‌ها، باورهای فرهنگی و مذهبی مرتبط می‌شود. برخی از این دلایل عبارتند از:
کنترل میل جنسی زنان: در بسیاری از جوامع، ختنه زنان به‌عنوان روشی برای کاهش میل جنسی زنان و تضمین وفاداری آنها در ازدواج‌ها انجام می‌شود.
معتقدات فرهنگی و اجتماعی: در برخی جوامع، ختنه زنان به‌عنوان یک rite of passage یا به‌عنوان علامتی از بلوغ در نظر گرفته می‌شود.
تصور زیبایی: در برخی از فرهنگ‌ها، ختنه زنان ممکن است به‌عنوان عملی برای افزایش زیبایی یا جلب توجه در نظر گرفته شود.
دلیل مذهبی: برخی جوامع به اشتباه تصور می‌کنند که این عمل جزئی از آداب مذهبی است، اگرچه هیچ دلیلی در متون مذهبی (اسلام، مسیحیت یا یهودیت) برای انجام این عمل وجود ندارد.
انواع ختنه زنان
بر اساس نوع عمل، ختنه زنان به چند دسته تقسیم می‌شود که شدت آسیب در هر نوع متفاوت است:
نوع 1 (کلیتورکتومی): برداشتن جزئی یا کامل کلیتوریس (قسمت حساس آلت تناسلی زنانه).
نوع 2 (اکسایش): برداشتن کلیتوریس به همراه قسمتی از لبه‌های داخلی دستگاه تناسلی (لب‌های مینور).
نوع 3 (اینفیبولاسیون): برداشتن کلیتوریس، لب‌های داخلی و خارج و دوختن ناحیه تناسلی به‌گونه‌ای که برای دسترسی به واژن باید پوست دوباره شکافته شود.
نوع 4: شامل سایر روش‌های آسیب‌زننده است که به نواحی تناسلی زنان وارد می‌شود، مثل استفاده از داغ کردن یا بریدن با اشیای تیز.
عوارض و خطرات ختنه زنان و دختران جوان
ختنه زنان.. بسیار خطرناک است و می‌تواند عوارض شدید و آسیب‌های طولانی‌مدت به بدن و روحیه زنان…. وارد کند!
خونریزی و عفونت: این عمل می‌تواند باعث خونریزی شدید و عفونت‌های خطرناک شود.
مشکلات در هنگام زایمان: زنان ختنه‌شده ممکن است در حین زایمان با مشکلاتی چون انسداد دهانه واژن، عفونت و آسیب به بافت‌ها مواجه شوند.
آسیب به سیستم تناسلی: ختنه زنان به مشکلات طولانی‌مدت در عملکرد جنسی و بهداشت فردی منجر شود.
درد مزمن و اختلالات روانی: ختنه زنان باعث دردهای مزمن، احساسات بی‌قراری و مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی شود.
مشکلات جنسی: زنان …ختنه ‌شده ممکن است در تجربه لذت جنسی با مشکلات جدی مواجه شوند.

مخالفت‌های حقوق بشری
ختنه زنان در بسیاری از کشورها به‌عنوان نقض حقوق بشر و آزار جسمی شناخته می‌شود. سازمان‌های جهانی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان ملل متحد به شدت با این عمل مخالفت می‌کنند و آن را به‌عنوان یک نقض آشکار حقوق زنان و کودکان می‌شمارند. این عمل در بسیاری از کشورها به‌طور قانونی ممنوع است و در صورت انجام آن، افراد ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار بگیرند. آگاهی‌بخشی و آموزش‌های حقوقی در حال افزایش است تا جوامع مختلف از این عمل مضر و آسیب‌زننده آگاه شوند.

حقوق کودک و اقدامات جهانی
مقابله با ختنه کودکان و دختران جوان: بسیاری از کشورها قوانینی وضع کرده‌اند که انجام ختنه زنان را غیرقانونی می‌سازد و اقدامات مختلفی برای جلوگیری از آن در جریان است. سازمان‌های جهانی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO)، یونیسف و سازمان ملل متحد در حال تلاش برای از بین بردن این عمل در سطح جهانی هستند. این سازمان‌ها علاوه بر تلاش‌های قانونی، به آگاهی‌بخشی به جوامع در مورد آسیب‌های این عمل و حقوق کودک پرداخته‌اند. در نهایت، ختنه زنان عملی غیرقانونی و بسیار مضر است که باید با آن مقابله کرد و برای حمایت از حقوق زنان و دختران در سراسر جهان باید آموزش‌ها و تغییرات فرهنگی صورت گیرد. سخن پایانی: تمامی این پدیده‌ها در نهایت به نقض حقوق انسانی کودکان اشاره دارند. حقوق کودک به‌عنوان یکی از اصول بنیادی حقوق بشر باید مورد توجه قرار گیرد و بر اساس آن، تمامی تلاش‌ها باید در جهت از بین بردن شرایطی باشد که به چنین آسیب‌هایی منجر می‌شود. برای حل این مسائل نیاز به تغییرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی باید به‌طور جدی اقدام کنند و با همکاری جامعه جهانی، از کودکانی که در این شرایط قرار دارند، حمایت کنند و حقوق آنها را به رسمیت بشناسند. در نهایت، برای پایان دادن به مشکلات کودکان کار، کودک‌همسری، کودکان سرباز و کودک‌ستیزی… ضروری است که ما به عنوان جامعه انسانی، درک عمیق‌تری از حقوق کودکان داشته باشیم و این حقوق را نه تنها در حرف، بلکه در عمل نیز محترم بشماریم. پایان. زمستان 2025

پیام بگذارید

رفیق فواد مصطفی سلطانی

اتحاد کارگری